Introduction to Hydrography

Introduction to Hydrography

ရေအောက်ထဲမှာ တိုင်းကြတာကြတဲ့ hydro survey ဆိုတာကို horizontal positioning နဲ့ vertical depth ဆိုပြီး အခြေခံအကျဆုံး အပိုင်း၂ပိုင်းအနေနဲ့ခွဲကြည့်နိုင်ပါတယ်၊ survey terms နဲ့ဆိုရင် X,Y နဲ့ Z ပါပဲ၊ X Y position ကိုရဖို့ကတော့ land survey နည်းနဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ် GPS သုံးပြီးတော့ပဲဖြစ်ဖြစ် ရယူကြရပါတယ်၊ ဒါက Horizontal datum အတွက်ပါ။

Z (Vertical datum) တန်ဖိုးကတော့ ရေအောက်ထဲမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ဟိုးပဝေဏသီကတော့ ကြိုးမှာခဲဆွဲပြီး(sounding lead) ရေအနက်ကိုတိုင်းခဲ့ကြပေမယ့် ဒီနေ့ခေတ်မှာတော့ Sonar (Acoustic system)တွေကိုအသုံးပြုပြီးတော့ depth ကိုရှာကြပါတယ်၊

ရရှိလာတဲ့ horizontal နဲ့ vertical data နှစ်ခုကိုမှန်ကန်စွာပေါင်းစပ်ပြီး စက္ကူပေါ်မှာ Chart တစ်ခုအနေနဲ့ ပုံထုပ်ပြနိုင်တာဟာ Hydrography ပါ၊

X နဲ့ Y အတွက်ကတော့ DGPS/RTK တွေကိုအသုံးပြုနိုင်ရင် accuracy ကောင်းတဲ့ data ကိုရနိုင်ပေမယ့် Z (depth) အတွက်ကတော့ လှိုင်းတွေလေတွေနဲ့ မတည်မငြိမ် လှုပ်ရှားနေတဲ့ရေပေါ်က တိုင်းတာရတာဖြစ်လို့ accuracy ကောင်းကောင်းရနိုင်ဖို့ဆိုတာ မလွယ်ကူပါဘူး၊ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ accuracy ကောင်းတဲ့ Depth data တွေရဖို့အတွက်..

* Survey vessel တစ်ခုကိုဘယ်လို setup လုပ်မလဲ?

* Single beam, Multibeam System တွေဘယ်လိုအလုပ်လုပ်လဲ?

* Motion sensor တွေဆီကဘယ်လိုအကူအညီ တွေယူရသလဲ ?

* ရရှိလာတဲ့ data တွေကိုကွန်ပြူတာထဲမှာ ပေါင်းစပ်တဲ့အခါ timing အရေးကြီးပုံတွေ

* Sonar system တွေရဲ့ အခြေခံအလုပ်လုပ်ပုံတွေနဲ့ Frequency range တွေ

* Echosounderတွေ Tranducer တွေ

* SB, MB system တွေအတွက် calibration procedure တွေ

* Heading အတွက် gyro compass အကြောင်းတွေ

* Speed of sound (sound velocity) အရေးကြီးပုံတွေ

* Height source အတွက်အရေးကြီးတဲ့ Tidal wave တွေဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ gravity အကြောင်းတွေ

* MSL(mean sea level) ကိုဘယ်လိုရှာနိုင်လဲ ?

* Chart Datum အကြောင်းတွေ

* Tide stations အကြောင်းတွေ

* Project preparation အကြောင်းတွေ

* Data acquisition အကြောင်းတွေ

* Data Processing အကြောင်းတွေ

အစရှိတဲ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ပညာရပ်ထဲက အခြေခံသိသင့်သိထိုက်သည်များကို

ကျွန်တော်သိထားသလောက် အလျင်းသင့်သလို ပြောပြသွားပါမယ်၊ ကျွန်တော်ပြောတဲ့ထဲမှာ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ တစုံတရာထောက်ပြစရာများရှိခဲ့ရင်လည်း ထောက်ပြပေးကြစေလိုပါတယ်။

ပြီးတော့..

Hydrography ဆိုတာကို ပင်လယ်တွေ မြစ်တွေ ကန်တွေရဲ့ ရေအောက်ကြမ်းပြင် မြေမျက်နှာသွင်ပြင် အနိမ့်အမြင့်(topo) ကိုတိုင်းတာခြင်းသက်သက်လို့လည်း မထင်စေချင်ပါဘူး၊ ဒါက bathymetric survey ဆိုတဲ့ အခွဲတစ်ခုပဲရှိပါသေးတယ်၊

ဒါ့အပြင်

- ရေအောက်မှာနှစ်မြုတ်နေတဲ့ အရာဝတ္ထု (objects) တွေကိုရှာဖွေတာ

- Underwater construction တွေအတွက် reliable underwater position တွေပေးတာ

- ရေစီးကြောင်း(current) တွေကိုတိုင်းတာတာ

- ပင်လယ်ကြမ်းပြင်အောက်က သယံဇာတတွေကိုရှာဖွေတဲ့ geophysical survey တွေ seismic survey တွေဟာလည်း hydrography ရဲ့အမျိုးအစားကွဲတွေဆိုတာကိုလည်း သိထားစေချင်ပါတယ်၊

Hydrography နဲ့ဘယ် subject တွေဆက်နွယ်နေတယ် ဘယ်နေရာတွေမှာအသုံးဝင်တယ်ဆိုတာကိုလေ့လာနိုင်ဖို့ International Hydrographic Organisation (IHO) ကထုပ်ပြန်ထားတဲ့ပုံလေးကို ဗဟုသုတအနေနဲ့တင်ပေးလိုက်ပါတယ်။

 <unicode>

 

ေရေအာက္ထဲမွာ တိုင်းကြတာကြတဲ့ hydro survey ဆိုတာကို horizontal positioning နဲ့ vertical depth ဆိုပြီး အျေခခံအက်ဆုံး အပိုင်း၂ပိုင်းအေနနဲ့ခြဲကြည့်နိုင္ပါတယ်၊ survey terms နဲ့ဆိုရင် X,Y နဲ့ Z ပါပဲ၊ X Y position ကိုရဖို့ကေတာ့ land survey နည်းနဲ့ပဲျဖစ်ျဖစ် GPS သုံးပြီးတော့ပဲျဖစ်ျဖစ် ရယူကြရပါတယ်၊ ဒါက Horizontal datum အတြက္ပါ။

Z (Vertical datum) တန်ဖိုးကတော့ ရေအောက်ထဲမှာဖြစ်တဲ့အတွကျ ဟိုးပဝေဏသီကတော့ ကွိုးမှာခဲဆွဲပွီး(sounding lead) ရအေနက်ကိုတိုငျးခွဲ့ကပေမယျ့ ဒီနေ့ခတ်ေမှာတော့ Sonar (Acoustic system)တွကေိုအသုံးပြုပွီးတော့ depth ကိုရှာကွပါတယျ၊

ရရွိလာတဲ့ horizontal နဲ့ vertical data နွစ္ခုကိုမွန္ကန္စြာပေါင်းစပ်ပြီး စက္ကူပေါ်မွာ Chart တစ္ခုအေနနဲ့ ပုံထုပ်ျပနိုင္တာဟာ Hydrography ပါ၊

X နဲ့ Y အတြက္ကေတာ့ DGPS/RTK တြေကိုအသုံးျပုနိုင်ရင် accuracy ကောင်းတဲ့ data ကိုရနိုင်ပေမယ့် Z (depth) အတြက္ကေတာ့ လှိုင်းေတြေလေတြနဲ့ မတည္မငြိမ် လှုပ်ရွားနေတဲ့ေရေပါ်က တိုင်းတာရတာျဖစ္လို့ accuracy ကောင်းကောင်းရနိုင္ဖို့ဆိုတာ မလြယ္ကူပါဘူး၊ ဒီလိုအျေခအေနမိုးမွာ accuracy ကောင်းတဲ့ Depth data တြေရဖို့အတြက်..

* Survey vessel တစ်ခုကိုဘယ်လို setup လုပ်မလဲ?

* Single beam, Multibeam System တွဘေယ်လိုအလုပ်လုပ်လဲ?

* Motion sensor တွဆေီကဘယ်လိုအကူအညီ တွယေူရသလဲ ?

* ရရွိလာတဲ့ data တြေကိုကြန်ျပူတာထဲမွာ ပေါင်းစပ္တဲ့အခါ timing အေရးကြီးပုံတြေ

* Sonar system တွရေဲ့ အြခေခံအလုပ်လုပ်ပုံတွနေဲ့ Frequency range တွေ

* Echosounderတြေ Tranducer တြေ

* SB, MB system တွအေတွကျ calibration procedure တွေ

* Heading အတြက် gyro compass အေကြာင်းတြေ

* Speed of sound (sound velocity) အရေးကွီးပုံတွေ

* Height source အတြက်အေရးကြီးတဲ့ Tidal wave တြျေဖစ်ပေါ်စေတဲ့ gravity အေကြာင်းတြေ

* MSL(mean sea level) ကိုဘယ်လိုရှာနိုင်လဲ ?

* Chart Datum အေကြာင်းတြေ

* Tide stations အေကြာင်းတြေ

* Project preparation အေကြာင်းတြေ

* Data acquisition အေကြာင်းတြေ

* Data Processing အေကြာင်းတြေ

အစရှိတဲ့ ကျယျပြနျ့တဲ့ပညာရပ်ထဲက အြခေခံသိသငျ့သိထိုကျသည်များကို

ကြျန်တော်သိထားသေလာက် အလ်င်းသင့်သလို ေျပာျပသြားပါမယ်၊ ကြျန်တော်ေျပာတဲ့ထဲမွာ ပညာရပ္ဆိုင်ရာ တစုံတရာထောက်ျပစရာမ်ားရွိခဲ့ရင္လည်း ထောက်ျပေပးြကေစလိုပါတယ်။

ပြီးတော့..

Hydrography ဆိုတာကို ပင္လယ်တြေ ျမစ်တြေ ကန်တြေရဲ့ ေရေအာက်ကြမ်းျပင် ေျမမ်က်နွာသြင်ျပင် အနိမ့်အျမင့်(topo) ကိုတိုင်းတာျခင်းသက်သက္လို့လည်း မထင်စေခ်င္ပါဘူး၊ ဒါက bathymetric survey ဆိုတဲ့ အခြဲတစ္ခုပဲရွိပါသေးတယ်၊

ဒါ့အျပင်

- ရေအောက်မှာနှစျမြုတျနတေဲ့ အရာဝတ်ထု (objects) တွကေိုရှာဖွတော

- Underwater construction တွအေတွကျ reliable underwater position တွေပေးတာ

- ရေစီးကြောင်း(current) တြေကိုတိုင်းတာတာ

- ပင်လယျကွမျးပြငျအောက်က သယံဇာတတွေကိုရှာဖွတေဲ့ geophysical survey တွေ seismic survey တွဟောလညျး hydrography ရဲ့အမိုးအစားကွဲတွဆေိုတာကိုလညျး သိထားစချေင်ပါတယျ၊

Hydrography နဲ့ဘယ် subject တြေဆက်နြယ်နေတယ် ဘယ်နေရာတြေမွာအသုံးဝင္တယ္ဆိုတာကိုလေ့လာနိုင္ဖို့ International Hydrographic Organisation (IHO) ကထုပ်ျပန္ထားတဲ့ပုံလေးကို ဗဟုသုတအေနနဲ့တင်ပေးလိုက္ပါတယ်။

Credit