Scale Factor တွက်နည်း

👉Surveyor တစ်ယောက်က Scale Factor တွက်နည်း လာမေးလို့ တခြား Juniors တွေလည်း သိစေခြင်းအလို့ငှာ ပြန်လည် တင်ပြလိုက်ပါတယ်

👉 ရှေးဦးစွာ ကမ႓ာမြေပြင်အခုံးကို သိထားရပါမယ်၊ ကမ႓ာမြေပြင်ပေါ်က အနိမ့်အမြင့် မညီညာတဲ့ တောင်တန်းတွေ၊ ချိ  ုင့်ဝှမ်းတွေကို ပယ်ပြီး စံသတ်မှတ်ချက် ( Standard) အနေနဲ့ပျမ်းမျှပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အမြင့် ( Mean Sea Level) or 'MSL'  ဆိုတာ ကမ႓ာ့ ဘယ်နေရာမှာ ဖြစ်ဖြစ်

ကမ႓ာ့ဗဟိုကနေ Distance တွေ (Approximately) တူညီပါတယ် ( အီကွေတာအချင်းနဲ့ ဝင်ရိုးစွန်း အချင်း ၂ရ မိုင်ကွာပေမဲ့ ကမ႓ာ့အရွယ်အစားနဲ့ 

နှိ ုင်းစာလျှင် မပြောပလောက်တဲ့အတွက် ကမ႓ာကြီးကို Near perfect Sphere လို့ပဲ ယူပါတယ်) 

👉အဲဒီ ကမ႓ာ့ MSL တွေကို စိတ်ကူးယဉ်မျဉ်း ( Imagery Line) တစ်ခုနဲ့ ဆက်လိုက်တဲ့အခါ ရလာတဲ့ Near Perfect Sphere ( စက်လုံး) ကို GEOID လို့ခေါ်ပါတယ်

👉ကမ္ဘာ့မြေပုံ 3D features တွေဟာ အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် အဲဒီ Geoid Surface ( စက်လုံး)ပေါ်မှာ  တည်ရှိနေတယ်လို့ နားလည်လို့ရပါတယ်

 👉အဲဒီ လက်တွေ့မှာ အခုံး မျက်နှာပြင် CURVE SURFACE ကို 

FLAT PLANE ဖြစ်တဲ့ စာရွက်ပေါ်က မြေပုံအပြန့် FLAT SURFACE အနေနဲ့ တင်ပြတဲ့အခါ On-ground တိုင်းထားတဲ့ Points ( i.e Locations) တွေနဲ့ မြေပုံစာရွက်ပေါ်

အပြန့်မှာ ကိုးစားပြ ု တင်ထားတဲ့ Points ( Locations) တွေ အနည်းငယ်  ကွဲလွဲမှ ုဖြစ်သွားပါတယ်၊ 

👉Curved surface ပေါ်က Data ကို  Flat surface ပေါ် ( သင့်တော်တဲ့ စကေးချံ  ု့ပြီး )  တင်လိုက်တဲ့အခါ/ တစ်နည်း Map Projection ချ လိုက်တဲ့အခါ /တစ်နည်း အခုံးမျက်နှာပြင်ပေါ်က ပုံရိပ်တွေကို အပြန့်မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ----ရုပ်ရှင်ဖလင်အခုံးပေါ်က ပုံရိပ်တွေကို နောက်က ရုပ်ရှင်ပြစက် မီးဆလိုက်ထိုးသလို ( Projector မီးထိုးသလို Projection ချ) ကြည့်တဲ့အခါ ပုံရိပ်တွေ ယုံရွဲ့မှု ( DISTORTION)ဖြစ် သွားပါတယ်

👉အဲဒီလို ယုံရွဲ့သွားတဲ့အခါ (အထူးသဖြင့် ဧရိယာကြီးကြီးတိုင်းထားတဲ့အခါ ) On-ground Data ကို Map ပေါ်တင်တဲ့အခါ နေရာလွဲ ( displacement) ဖြစ်သွားတာတွေ

တိုင်းတာတဲ့ ဧရိယာ ကျယ်လျှင်ကျယ်

သလောက် ပြန်ညှိတဲ့( Correction ) မလုပ်လျှင် ပိုမို Displacement error များတတ်ပါတယ်

👉လိုရင်းကို ပြန်ကောက်ပါမယ်၊

ကမ႓ာ့ Geoid Surface / MSL တလျှောက်မှာ တစ်မိုင်သွားတိုင်း  ၈ လက္မခန့် အခုံးရှိပါတယ် ( မြင်သာအောင်ပြောရလျှင်တော့ ကွန်တော်တို့ဟာ ပင်လယ်ပြင် ရွက်လွှင့်သွားတဲ့ သင်္ဘောတစ်စီးရဲ့ ရွက်တိုင်ထိပ်ကို အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းနဲ့ ကြည့်နေတဲ့အခါ တစ်မိုင်သွားအပြီးမှာ သူ့ရွက်တိုင်ထိပ်က အောက်ကို ၈ လက္မမြုပ်သွားမယ့် သဘောပါပဲ၊ 

👉ကမ႓ာမြေကြီးက လုံးဝန်းနေလို့ပါ)

👉အဲဒါဆို ကျွန်တော်တို့ Highway or Large Area Map အတွက် တိုင်းတာတဲ့အခါ On-ground data ကို Grid Map ပေါ်တင်တဲ့အခါ Distance တွေ အနီးစပ်ဆုံးတူအောင် ရှေးဦးစွာ တိုင်းတာ တွက်ချက်ပြီး On-ground Distance နဲ့ Grid Map Distance ၂ မျို ုးကို အပြန်အလှန် မှန်ကန်စွာ ချိတ်ဆက်ပေးမယ့် သူ့သက်ဆိုင်ရာ ဧရိယာအတွက် Constant ( ကိန်းသေ)တစ်ခု လိုအပ်လာပါပြီ

👉အဲဒီ Constant ဟာ တကယ်တော့ SCALE FACTOR ပါပဲ၊ 

👉ယနေ့ခေတ်မှာ အများလက်ခံထားတဲ့ UTM Map လိုမျိ ုးပေါ်က Point ၂ ခု အကွာအဝေးနဲ့ အဲဒီ the same points ၂ ခုရဲ့ မြေပြင်ပေါ်က အကွာအဝေး ၂ ခုကို ညှိယူ ( Adjust) လုပ်တာပါပဲ

👉ရှေးဦးစွာ မိမိတိုင်းတာနေတဲ့ ဧရိယာ ထဲက ထင်ရှားတဲ့ မြေပြင်အမှတ်အသား Land Marks ၂ ခုကို Google map / Update one-inch map မှာ ရှာထားပါ--(ဥပမာ  လမ်းမီးတိုင် ၂ တိုင်လိုမျို ုး/ building corners လိုမျိ ုး ) 

👉Google ပေါ်မှာဆိုလျှင် အဲဒီ Distance ကို Ruler နဲ့တိုင်းပါ၊ 

✌36.03 m ဆိုပါစို့၊ 

👉Map ပေါ်မှာဆိုလျှင် သက်ဆိုင်ရာ Point A , B ( e.g.) ရဲ့ Coordinates တွေကို Polar နဲ့ Calculator မှာတွက်ရှာ( သို့မဟုတ်) ကော်ပေတံနဲ့ချတိုင်းပြီး သူ့မြေပုံစကေးနဲ့မြောက်(multiply)ရင် ရပါတယ်၊

👉Map ပေါ်က distance ရပြီးတဲ့အခါ တဖန် အဲဒီ Land marks ၂ ခုအကွာအဝေးကို Total staion နဲ့တိုင်းပြီးမှတ်ထားပါ၊ ✌36.00 m ဆိုပါစို့၊ ( T.S ရဲ့ Prism constant ကို T.S screen ဖတ်ချက်နဲ့ On-ground Tape measure  ကွက်တိလောက်ညီအောင် ညှိထားရပါမယ်)

👉နောက်ဆုံးအဆင့်အနေနဲ့ အဲဒီ Grid Map ပေါ်က Distance ကို On-ground ပေါ်က Measured Distance( at MSL)

နဲ့စားလျှင် (divide) ကျွန်တော်တို့ လိုချင်တဲ့ SCALE FACTOR ဆိုတာရပါပြီ

👉 

Scale Factor= Map dist/Ground dist

👉S.F.= 36.03/ 36

         =  1.0008333

✌S.F = M.D/ G.D

👉အထက်က ပုံသေနည်းကို အနှစ်

ချ  ုပ်သော် ကျွန်တော်တို့မှာ ground distance distance သိထားပြီး 

Map distance ကို သိလိုလျှင် အဲဒီ ground distance ကို Scale factor နဲ့ မြောက်( multiply) ရမှာဖြစ်ပြီး ၊ 

သိထားတဲ့ Map distance တစ်ခုကို ground distance ဘယ်လောက်လဲ သိချင်လျှင်တော့ အဲဒီ Map distance ကို Scale factor နဲ့စား ( divide) ရပါမယ်၊

👉အထက်ကတင်ပြချက်ဟာ ဥပမာသာဖြစ်ပြီး လက်တွေ့ 

On-ground မှာတော့ Test distance ဟာ ပေ ၁၀၀၀ ခန့် ( ~ 300m) 

T.S တစ်ခါ ကောင်းကောင်းဖတ်နိုင်တဲ့ Distance မျိ ုးဆိုလျှင် သင့်တော်မယ် ထင်ပါတယ်၊

👉အောက်ဆုံးမှာ Scale Factor တွက်နည်း --Googling လုပ်ထားတဲ့ English version ကိုလည်း Link ပေးထားပါတယ်

👉ကျွန်တော်လည်း လေ့လာဆဲမို့ 

လိုအပ်ချက်များရှိလျှင် ပညာရှင်များထောက်ပြဆွေးနွေးစေချင်ပါတယ် 

     လေးစားလျက်-Than Soe Aung 

HOW TO CALCULATE SCALE FACTOR IN LAND SURVEYING!

—————————————-

👉Surveyor တစျယောကျက Scale Factor တှကျနညျး လာမေးလို့ တခွား Juniors တှလေညျး သိစခွေငျးအလို့ငှာ ပွနျလညျ တငျပွလိုကျပါတယျ

👉 ရှေးဦးစှာ ကမ်ဘာမွပွေငျအခုံးကို သိထားရပါမယျ၊ ကမ်ဘာမွပွေငျပေါျက အနိမျ့အမွငျ့ မညီညာတဲ့ တောငျတနျးတှေ၊ ခြိ  ုငျ့ဝှမျးတှကေို ပယျပွီး စံသတျမှတျခကြျ ( Standard) အနနေဲ့ပမြျးမြှပငျလယျရမေကြျနှာပွငျအမွငျ့ ( Mean Sea Level) or 'MSL'  ဆိုတာ ကမ်ဘာ့ ဘယျနရောမှာ ဖွစျဖွစျ

ကမ်ဘာ့ဗဟိုကနေ Distance တှေ (Approximately) တူညီပါတယျ ( အီကှတောအခငြျးနဲ့ ဝငျရိုးစှနျး အခငြျး ၂ရ မိုငျကှာပမေဲ့ ကမ်ဘာ့အရှယျအစားနဲ့ 

နှိ ုငျးစာလြှငျ မပွောပလောကျတဲ့အတှကျ ကမ်ဘာကွီးကို Near perfect Sphere လို့ပဲ ယူပါတယျ) 

👉အဲဒီ ကမ်ဘာ့ MSL တှကေို စိတျကူးယဉျမဉြျး ( Imagery Line) တစျခုနဲ့ ဆကျလိုကျတဲ့အခါ ရလာတဲ့ Near Perfect Sphere ( စကျလုံး) ကို GEOID လို့ခေါျပါတယျ

👉ကမ်ဘာ့မွပေုံ 3D features တှဟော အကွမျးဖငြျးအားဖွငျ့ အဲဒီ Geoid Surface ( စကျလုံး)ပေါျမှာ  တညျရှိနတေယျလို့ နားလညျလို့ရပါတယျ

 👉အဲဒီ လကျတှေ့မှာ အခုံး မကြျနှာပွငျ CURVE SURFACE ကို 

FLAT PLANE ဖွစျတဲ့ စာရှကျပေါျက မွပေုံအပွနျ့ FLAT SURFACE အနနေဲ့ တငျပွတဲ့အခါ On-ground တိုငျးထားတဲ့ Points ( i.e Locations) တှနေဲ့ မွပေုံစာရှကျပေါျ

အပွနျ့မှာ ကိုးစားပွ ု တငျထားတဲ့ Points ( Locations) တှေ အနညျးငယျ  ကှဲလှဲမှ ုဖွစျသှားပါတယျ၊ 

👉Curved surface ပေါျက Data ကို  Flat surface ပေါျ ( သငျ့တောျတဲ့ စကေးခြံ  ု့ပွီး )  တငျလိုကျတဲ့အခါ/ တစျနညျး Map Projection ခြ လိုကျတဲ့အခါ /တစျနညျး အခုံးမကြျနှာပွငျပေါျက ပုံရိပျတှကေို အပွနျ့မကြျနှာပွငျပေါျမှာ----ရုပျရှငျဖလငျအခုံးပေါျက ပုံရိပျတှကေို နောကျက ရုပျရှငျပွစကျ မီးဆလိုကျထိုးသလို ( Projector မီးထိုးသလို Projection ခြ) ကွညျ့တဲ့အခါ ပုံရိပျတှေ ယုံရှဲ့မှု ( DISTORTION)ဖွစျ သှားပါတယျ

👉အဲဒီလို ယုံရှဲ့သှားတဲ့အခါ (အထူးသဖွငျ့ ဧရိယာကွီးကွီးတိုငျးထားတဲ့အခါ ) On-ground Data ကို Map ပေါျတငျတဲ့အခါ နရောလှဲ ( displacement) ဖွစျသှားတာတှေ

တိုငြးတာတဲ့ ဧရိယာ ကယွလြွှငကြယြွ

သလောကျ ပွနျညှိတဲ့( Correction ) မလုပျလြှငျ ပိုမို Displacement error မြားတတျပါတယျ

👉လိုရငျးကို ပွနျကောကျပါမယျ၊

ကမ်ဘာ့ Geoid Surface / MSL တလြှောကျမှာ တစျမိုငျသှားတိုငျး  ၈ လက်မခနျ့ အခုံးရှိပါတယျ ( မွငျသာအောငျပွောရလြှငျတော့ ကှနျတောျတို့ဟာ ပငျလယျပွငျ ရှကျလှှငျ့သှားတဲ့ သငျ်ဘောတစျစီးရဲ့ ရှကျတိုငျထိပျကို အဝေးကွညျ့မှနျပွောငျးနဲ့ ကွညျ့နတေဲ့အခါ တစျမိုငျသှားအပွီးမှာ သူ့ရှကျတိုငျထိပျက အောကျကို ၈ လက်မမွုပျသှားမယျ့ သဘောပါပဲ၊ 

👉ကမ်ဘာမွကွေီးက လုံးဝနျးနလေို့ပါ)

👉အဲဒါဆို ကြှနျတောျတို့ Highway or Large Area Map အတှကျ တိုငျးတာတဲ့အခါ On-ground data ကို Grid Map ပေါျတငျတဲ့အခါ Distance တှေ အနီးစပျဆုံးတူအောငျ ရှေးဦးစှာ တိုငျးတာ တှကျခကြျပွီး On-ground Distance နဲ့ Grid Map Distance ၂ မြို ုးကို အပွနျအလှနျ မှနျကနျစှာ ခြိတျဆကျပေးမယျ့ သူ့သကျဆိုငျရာ ဧရိယာအတှကျ Constant ( ကိနျးသေ)တစျခု လိုအပျလာပါပွီ

👉အဲဒီ Constant ဟာ တကယျတော့ SCALE FACTOR ပါပဲ၊ 

👉ယနေ့ခတျေမှာ အမြားလကျခံထားတဲ့ UTM Map လိုမြိ ုးပေါျက Point ၂ ခု အကှာအဝေးနဲ့ အဲဒီ the same points ၂ ခုရဲ့ မွပွေငျပေါျက အကှာအဝေး ၂ ခုကို ညှိယူ ( Adjust) လုပျတာပါပဲ

👉ရှေးဦးစှာ မိမိတိုငျးတာနတေဲ့ ဧရိယာ ထဲက ထငျရှားတဲ့ မွပွေငျအမှတျအသား Land Marks ၂ ခုကို Google map / Update one-inch map မှာ ရှာထားပါ--(ဥပမာ  လမျးမီးတိုငျ ၂ တိုငျလိုမြို ုး/ building corners လိုမြိ ုး ) 

👉Google ပေါျမှာဆိုလြှငျ အဲဒီ Distance ကို Ruler နဲ့တိုငျးပါ၊ 

✌36.03 m ဆိုပါစို့၊ 

👉Map ပေါျမှာဆိုလြှငျ သကျဆိုငျရာ Point A , B ( e.g.) ရဲ့ Coordinates တှကေို Polar နဲ့ Calculator မှာတှကျရှာ( သို့မဟုတျ) ကောျပတေံနဲ့ခတြိုငျးပွီး သူ့မွပေုံစကေးနဲ့မွောကျ(multiply)ရငျ ရပါတယျ၊

👉Map ပေါျက distance ရပွီးတဲ့အခါ တဖနျ အဲဒီ Land marks ၂ ခုအကှာအဝေးကို Total staion နဲ့တိုငျးပွီးမှတျထားပါ၊ ✌36.00 m ဆိုပါစို့၊ ( T.S ရဲ့ Prism constant ကို T.S screen ဖတျခကြျနဲ့ On-ground Tape measure  ကှကျတိလောကျညီအောငျ ညှိထားရပါမယျ)

👉နောကျဆုံးအဆငျ့အနနေဲ့ အဲဒီ Grid Map ပေါျက Distance ကို On-ground ပေါျက Measured Distance( at MSL)

နဲ့စားလြှငျ (divide) ကြှနျတောျတို့ လိုခငြျတဲ့ SCALE FACTOR ဆိုတာရပါပွီ

👉 

Scale Factor= Map dist/Ground dist

👉S.F.= 36.03/ 36

         =  1.0008333

✌S.F = M.D/ G.D

👉အထကျက ပုံသနေညျးကို အနှစျ

ခြ  ုပျသောျ ကြှနျတောျတို့မှာ ground distance distance သိထားပွီး 

Map distance ကို သိလိုလြှငျ အဲဒီ ground distance ကို Scale factor နဲ့ မွောကျ( multiply) ရမှာဖွစျပွီး ၊ 

သိထားတဲ့ Map distance တစျခုကို ground distance ဘယျလောကျလဲ သိခငြျလြှငျတော့ အဲဒီ Map distance ကို Scale factor နဲ့စား ( divide) ရပါမယျ၊

👉အထကျကတငျပွခကြျဟာ ဥပမာသာဖွစျပွီး လကျတှေ့ 

On-ground မှာတော့ Test distance ဟာ ပေ ၁၀၀၀ ခနျ့ ( ~ 300m) 

T.S တစျခါ ကောငျးကောငျးဖတျနိုငျတဲ့ Distance မြိ ုးဆိုလြှငျ သငျ့တောျမယျ ထငျပါတယျ၊

👉အောကျဆုံးမှာ Scale Factor တှကျနညျး --Googling လုပျထားတဲ့ English version ကိုလညျး Link ပေးထားပါတယျ

👉ကြှနျတောျလညျး လေ့လာဆဲမို့ 

လိုအပျခကြျမြားရှိလြှငျ ပညာရှငျမြားထောကျပွဆှေးနှေးစခေငြျပါတယျ 

     လေးစားလကြျ-Than Soe Aung 

HOW TO CALCULATE SCALE FACTOR IN LAND SURVEYING!