CHAPTER-9

Definations

Differential levelling : ေရခ်ိန္တိုင္း ကိရိယာၿဖစ္ေသာ လယ္ဗယ္ (level) ႏွင့္မီတာတိုင္ (staff) တို႕ကိုအသံုး

ၿပဳ၍အမွတ္ႏွစ္ခု (သို႕) ႏွစ္ခုထက္ပိုေသာအမွတ္မ်ား ၾကားရွိ နိမ့္၊ျမင့္ျခားနားခ်က္ကို ေၿမၿပင္တေလွ်ာက္အဆင့္ဆင့္ တိုင္းတာျခင္းျဖစ္သည္။

Precise levelling : တိက်မႈအေရးၾကီးေသာ အင္ဂ်င္နီယာေျမတိုင္း လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္အတြက္ အမွတ္ ႏွစ္ခု (သို႕) ႏွစ္ခုထက္ပိုေသာ အမွတ္မ်ားၾကားရွိနိမ့္၊ ျမင့္ျခားနားခ်က္ကိုတိုင္းတာ ရာတြင္အနုစိတ္တိုင္းတာရန္အ တြက္နိမ့္ျမင့္တိက်မွန္ကန္မႈတန္ဖိုး (accuracy) ပ႒မတန္းစား (high orders)ရယူရန္အတြက္ တိုင္းတာျခင္းျဖစ္ သည္။

Level surface : ကမာၻေျမဆြဲအားေၾကာင့္ ခ်ိန္သီးၾကိဳးႏွင့္ရည္ညႊန္းေသာ ေရျပင္ညီမ်ဥ္းသည္ ေထာင့္မတ္က် အေနအထားတြင္ရွိသည္။တည္ျငိမ္လ်က္ရွိေသာ ေရကန္တစ္ခု၏ မ်က္ႏွာျပင္သည္လည္း level surface ျဖစ္သည္။

Level datum : ေျမမ်က္ႏွာျပင္မ်ား၏ အျမင့္ကိုတိုင္းယူရန္အတြက္ အျမင့္တန္ဖိုး သတ္မွတ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။

ပ်မ္းမွ်ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္တန္ဖိုး mean sea-level(MSL) သည္ထင္ရွားေသာ datum surface တစ္ခုျဖစ္သည္။

Assumed datum : အေျခခုိင္မာေသာ ထိန္းခ်ဳပ္ခံုေပၚတြင္ ေျမမ်က္ႏွာျပင္မ်ား၏ အျမင့္ကိုတိုင္းယူရန္အတြက္ အျမင့္တန္ဖိုးကို ေနရာေဒသအလိုက္ စိတ္ကူးျဖင့္ သတ္မွတ္ျပီး တိုင္းတာျခင္းျဖစ္သည္။ လက္ေတြ႔မက်ေသာ္လည္း construction survey တြင္ (MSL) တန္ဖိုးကို assume datum (100.000m(or)0.000m) အျဖစ္ေျပာင္းလဲသတ္ မွတ္၍ တိုင္းတာမႈျပဳၾကသည္။

Reduced level : Datum surface မွအစျပဳ၍ ရရွိလာေသာ အမွတ္တစ္ခု၏ အျမင့္တန္ဖိုးျဖစ္သည္။

Benchmark (BM) : ျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕၏ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္အျမင့္ေပကို တိုင္းတာသတ္မွတ္ျပီး ၎ျမိဳ႕၏ တည္ေနရာ ေလာင္ဂ်ီတြဒ္၊ လတၲီတြဒ္ သတ္မွတ္ထားေသာ အမွတ္အသားျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်ိဳက္ခမီ ကမ္းေျခမွ စနစ္တက်တိုင္းတာျပီး တစ္ႏိုင္ငံလံုးသို႔ level စက္ျဖင့္အျမင့္ေပကူးျပီး ျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕၏ အျမင့္ေပကို သတ္ မွတ္ၾကသည္။ႏိုင္ငံတကာတြင္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အျမင့္ေပကိုသိရွိရန္ (low tide, middle tide, high tide) အခ်ိန္သံုးခုကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေလ့လာျပီးမွ သတ္မွတ္ၾကသည္။

Set up : ေျမမ်က္ႏွာျပင္မ်ား၏ တည္ေနရာ၊ အနိမ့္အျမင့္တို႕ကိုတိုင္းယူရန္အတြက္ Station တစ္ခုခ်မွတ္ရာတြင္ ပါရွိေသာ (Back sight, Fore sight)တန္ဖိုးမ်ားရယူရာတြင္ အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္သည္။

Run : အမွတ္ႏွစ္ခု(သို႕)နွစ္ခုထက္ပိုေသာ အမွတ္မ်ား၏နိမ့္/ျမင့္တန္ဖိုးကို တိုင္းတာရာတြင္ ဦးတည္ရာလမ္း ေၾကာင္းေပၚရွိ ယာယီထိန္းခ်ဳပ္ခံုမ်ား၏ တန္ဖိုးကိုမတူညီေသာေနရာ၊ မတူညီေသာအျမင့္မွေန၍ ျပန္လည္တိုင္းတာ ျပီးခ်ိန္ကိုက္စစ္ေဆးျခင္းျဖစ္သည္။

Close : နိမ့္ျမင့္တိုင္းတာရာတြင္ စမွတ္သို႕ၿပန္ပိတ္ေသာအခါတြင္၎၊ အၿခားထိမ္းခ်ဳပ္မွတ္တစ္ခုသို႕ပိတ္ေသာ အခါတြင္၎၊လက္ခံႏွိဳင္ေသာရလာဒ္ရွိမရွိစစ္ေဆးရန္အတြက္လိုအပ္ေသာညွိႏဳွိင္းတြက္ခ်က္မွဳကိုလုပ္ေဆာင္ရန္လိုသည္။ စုေပါင္းေနာက္ၿပန္ၾကည့္တန္ဖိုးႏွင့္ စုေပါင္းေရွ႕ၾကိဳၾကည့္တန္ဖိုး ျခားနားျခင္းသည္ စုေပါင္းအျမင့္တန္ဖိုး ႏွင့္ စုေပါင္းအနိမ့္တန္ဖိုး ျခားနားျခင္းႏွင့္ တူညီရမည္။

Height of Collimations :နိမ့္ျမင့္တိုင္းတာရာတြင္လယ္ဗယ္မွရည္းညြွန္းရာၿဖစ္ေသာၾကက္ေၿခခတ္သ႑န္

ဆံခ်ည္မွ်င္ပါသည့္ ေရခ်ိန္တပ္မွန္ေၿပာင္းၿဖစ္၍ တည္ၿငိမ္မွဳရွိရန္သံုးေၿခာင္းေထာက္ေပၚ တပ္ဆင္အသံုးၿပဳရေသာ ကိရိယာၿဖစ္သည္။ ေရခ်ိန္ညိွၿပီးေသာလယ္ဗယ္၏ ေရၿပင္ညီလိုင္းသည္ လက္ကိုင္ေရခ်ိန္ၿဖင့္ထိမ္း၍ မတ္မတ္ ေထာင္ထားေသာ မီတာတိုင္သို႕ဖတ္ရွတိုင္းတာသည္။

Change points : ထိန္းခ်ဳပ္အမွတ္ေပၚတြင္ မီတာတိုင္ေထာင္ကာ လယ္ဗယ္မေရႊ႔မွီႏွင့္ ေရႊ႔ျပီးလ်င္ျပီးခ်င္း ဖတ္ရွဳ႕ တိုင္းတာသည့္ အမွတ္ျဖစ္သည္။တစ္နည္း ေရွ႔ၾကည့္အမွတ္တန္ဖိုးရယူရာတြင္ ေရွ႔ၾကည့္တန္ဖိုးျဖစ္၍ လယ္ဗယ္ေရႊ႔ ေျပာင္းျပီးလ်င္ ထိုအမွတ္သည္ ေနာက္ၾကည့္အမွတ္တန္ဖိုးအျဖစ္ ကူေျပာင္းျခင္းကို ဆိုလိုသည္။

Equipment : တိက်မႈျမင့္မားရန္လိုအပ္ေသာ လုပ္ငန္းအမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္၍ ေရခ်ိန္တပ္မွန္ေျပာင္း၊ သံုး ေခ်ာင္းေထာက္၊ မီတာတိုင္၊ မီတာတိုင္တည့္မတ္မႈရွိေစရန္ တပ္ဆင္သံုးစြဲရေသာ စက္၀ိုင္းပံုေရခ်ိန္တို႔ တြဲဆက္အ သံုးျပဳတိုင္းတာၾကသည္။ ကိရိယာမ်ားကိုလည္း စံကိုက္စစ္ေဆးခ်က္ တိုင္းယူျပီးမွသာ အသံုးျပဳသည္။ ကိရိယာမ်ား ထိခိုက္မႈမရွိေစရန္ သယ္ေဆာင္ရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ထုတ္ပိုးရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ေရစိုခံေသာ ခိုင္ခံေသာ အကာအကြယ္ရွိေသာ ပံုးမ်ားတြင္ လႈပ္ရမ္းျခင္းမရွိပဲ သယ္ေဆာင္ရမည္။

Levels : ေရခ်ိန္တပ္မွန္ေၿပာင္းၿဖစ္၍ တည္ၿငိမ္မွဳရွိရန္သံုးေၿခာင္းေထာက္ေပၚ တပ္ဆင္အသံုးၿပဳရေသာ ကိရိယာ ၿဖစ္သည္။ ေရခ်ိန္ညိွၿပီးေသာလယ္ဗယ္၏ ေရၿပင္ညီလိုင္းသည္ မတ္မတ္ေထာင္ထားေသာ မီတာတိုင္သို႕ဖတ္ရွ႕ တိုင္းတာသည္။ ေရျပင္ညီတေလ်ာက္ 360° လွည့္လည္တိုင္းတာႏိုင္သည္။ အေျခခံအားျဖင့္ လယ္ဗယ္ကိရိယာ အမ်ိဳးအစား(၃)မ်ိဳးခြဲျခားသည္။

Running a line of levels

ထိန္းခ်ဳပ္အမွတ္ BM-A မွထိန္းခ်ဳပ္အမွတ္ BM-Kသို႔နိမ့္ၿမင့္ၿခားနားၿခင္း တိုင္းတာရန္အတြက္ သံုးေခ်ာင္းေထာက္ (tripod)ေပၚ၌တပ္ဆင္ထားေသာ လယ္ဗယ္၊ မီတာတိုင္ႏွင့္ ေအာက္ခံသံၿပားတို႕သာလိုသည္။ တုိင္းတာနည္းအ ဆင့္ဆင့္မွာ-

(၁) ေရွးဦးစြာမီတာတိုင္ကိုနိမ့္ၿမင့္ထိမ္းခ်ဳပ္မွတ္ (BM-A) တြင္ထား၍သင့္ေလ်ာ္ေသာအကြာအေဝးရွိခိုင္မာသည့္ ေၿမ၌ေထာင္ထားေသာလယ္ဗယ္မွ ေနာက္ၿပန္ၾကည့္တန္ဖိုး (BS=back sight) ဖတ္ၿပီးမွတ္စုတြင္ေရးသြင္းသည္။

(၂) မီတာတိုင္ကိုလမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ ၿပန္ၾကည့္ေသာအကြာအေဝး ႏွင့္ခန္႕မွန္းေၿခတူေသာ ေနရာတြင္လွည့္ ေၿပာင္းမွတ္ (turning point) အၿဖစ္ေအာက္ခံသံၿပားေပၚတြင္မီတာတိုင္အားေရွ႕ၾကိဳၾကည့္တန္ဖိုး(FS=fore sight) အၿဖစ္ဖတ္သည္။

အေၿခခံအားၿဖင့္နိမ့္ၿမင့္ကို (level) ကိရိယာၿဖင့္ရယူေသာေရၿပင္ညီလိုင္း (line of sight) ၿဖင့္အမွတ္ႏွစ္ခုၾကားရွိမတ္ ရပ္အကြာအေဝးကို မီတာတိုင္ (meter staff) ၿဖင့္ဖတ္ၿခင္းအားၿဖင့္ H.I တန္ဖိုးရရွိျပီး ထိန္းခ်ဳပ္အမွတ္ BM-K သို႔ ဆင့္ကဲတိုင္းယူျခင္းျဖစ္သည္။

Closing the level loop

နိမ့္ၿမင့္ထိမ္းခ်ဳပ္ ကြန္ယက္ပိတ္အမွားကို ညွိႏႈိုင္းရန္လယ္ဗယ္ ကြန္ယက္တစ္ခုသည္ စမွတ္သို႕ၿပန္ပိတ္ေသာအခါ တြင္၎၊ အၿခားထိမ္းမွတ္တစ္ခုသို႕ပိတ္ေသာအခါတြင္၎၊ လက္ခံႏွိဳင္ေသာရလာဒ္ရွိမရွိစစ္ေဆး၍၊ ကြန္ယက္ပိတ္ ကုိျပန္လည္ခ်ိန္ကိုက္ရန္အတြက္ ေနာက္ၿပန္ၾကည့္တန္ဖိုး(B.S) ႏွင့္ေရွ႕ၾကိဳၾကည့္တန္ဖိုး(F.S) တို႕အားလံုးစုေပါင္း ရေသာတန္ဖိုးမ်ားထဲမွ (B.Sႏွင့္F.S)တို႔၏ ျခားနားျခင္းကိုရွာရမည္။ အကၡရာသခ်ၤာနည္းအရ စမွတ္နိမ့္ျမင့္တန္ဖိုးႏွင့္ ဆံုးမွတ္နိမ့္ျမင့္တန္ဖိုး ျခားနားျခင္းကို တြက္ထုတ္၍ ၎တန္ဖိုးႏွစ္ခု ထပ္တူညီရမည္ျဖစ္သည္။

Instrumental errors

ေယဘုယ်အားျဖင့္ instrument error သည္ေရခ်ိန္ေအာက္ျခင္း၊ မ၀င္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ စက္၀ိုင္းပံုအတြင္းရွိ ေရခ်ိန္သည္ ဗဟိုအေနအထားတြင္တည္ရွိမေနပါက မွန္ေျပာင္းသည္ ေရျပင္ညီႏွင့္ဆန္႔က်င္၍ အေပၚသို႔ေထာင္ေန ျခင္းသို႔မဟုတ္ ေအာက္သို႔ငိုက္ေနျခင္းေၾကာင့္ အမွားျဖစ္ေစနိုင္သည္။ ထိုသို႔ေသာအမွားမ်ိဳး မျဖစ္ေပၚေစရန္ ေရခ်ိန္ ကိုဂရုစိုက္ထည့္သြင္း၍ တိုင္းတာရာတြင္လည္း ကိရိယာသည္ ေနာက္ၿပန္ၾကည့္တန္ဖိုး(B.S) ႏွင့္ေရွ႕ၾကိဳၾကည့္တန္ ဖိုး(F.S)တို႔ မွ်ေခ်တူညီမႈရွိေသာ ေနရာတြင္သာ အသံုးျပဳတိုင္းတာသင့္သည္။ Station ႏွင့္ ေနာက္ၿပန္ၾကည့္တန္ဖိုး (B.S) ႏွင့္ေရွ႕ၾကိဳၾကည့္တန္ဖိုး(F.S) ၾကားအကြာအေ၀းသည္ ေပ၁၀၀ အတြင္းသာရွိရမည္။ တစ္ဖက္တစ္ခ်က္ၾကား ေပ၁၅၀ အကြာအေ၀းအတြင္းသာ တိုင္းတာအသံုးျပဳသင့္သည္။