CHAPTER-7

CHAPTER-7

Definition of a traverse

တိက်မႈလိုအပ္ေသာ ေျမတုိင္းလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ကြင္းဆင္းတိုင္းတာမည့္ ဧရိယာကို ျခံဳငံုမိေစရန္အတြက္ ျဖတ္သန္း တိုင္းတာမည့္ လမ္းေၾကာင္းေပၚရွိ ထိန္းခ်ဳပ္အမွတ္မ်ား၏ တန္ဖိုးမ်ားကိုတိုင္းတာရာတြင္ တိက်မႈရွိေစရန္လုပ္ ေဆာင္ျခင္းျဖစ္သည္။

Purpose of a traverse

ဧရိယာၾကီးမားေသာ၊ သစ္ေတာထူထပ္ေသာ၊ ေျမျပင္အေနအထားၾကမ္းေသာ ေနရာမ်ားတြင္ G.P.S အတတ္ ပညာျဖင့္ အစားထိုးသံုးစြဲ လာျပီျဖစ္ေသာ္လည္း ဧရိယာေသးငယ္ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ traverse ကိုသာအားျပဳ သံုးစြဲေနရသည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ နိမ့္ၿမင့္ေၿပာင္းလဲမွဳ မ်ားေသာမ်က္ႏွာၿပင္၊ တိက်မွဳပိုမိုလိုအပ္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ထားရွိေသာ ထိန္းခ်ဳပ္မွတ္ မ်ားတိက်မွန္ကန္မႈရွိေစရန္အတြက္ ထိန္းခ်ဳပ္မွတ္ကြန္ယက္မ်ားကို ခ်မွတ္တိုင္း ယူျခင္းျဖစ္သည္။

Types of traverses

ေၿမတိုင္းလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ကြင္းျပင္တစ္ခု(သို႔) အက်ယ္အဝန္းရွိေသာ လုပ္ငန္းခြင္မ်ားအတြက္ စတင္ထြက္ခြါေသာ အမွတ္သို႕ ၿပန္ပိတ္ေသာၾထာဗတ္ (closed loop traverse)မ်ိဳးကို သံုးေလ့ရွိေသာေၾကာင့္ တိက်မႈအားေကာင္း သည္။ ကားလမ္း၊ ရထားလမ္း၊ ျမစ္ေၾကာင္း စသည္တို႕ တို္င္းတာေဖါက္လုပ္ရန္အတြက္မူ တိုင္းတာမႈဧရိယာဆံုး လွ်င္ရပ္သြားေသာ ဆက္သြယ္ၾထာဗတ္ (open-ended traverse) အဖြင့္သြားနည္းမ်ိဳးကို သံုးေလ့ရွိ ၾကသည္။ 

Procedure for running a traverse

ၾထာဗတ္ကြန္ယက္တစ္ခုတိုင္းရာတြင္ သံုးေခ်ာင္းေထာက္ေပၚတြင္ (theodolite or totalstation) instrument၏ ဗဟို၀င္ရိုးနွင့္ထိန္းခ်ဳပ္အမွတ္ တစ္ထပ္တည္းက်ေအာင္ တပ္ဆင္ရမည္။ ကြန္ယက္၏ ေၿမာက္မွလွည့္ေသာအေန အထား (true,magnetic,grid,arbitrary) ကိုတည္ေနရာသိၿပီးေသာ ထိမ္းခ်ဳပ္မွတ္မွ စတင္တိုင္းတာရန္လိုသည္။ 

ထိမ္းခ်ဳပ္မွတ္တစ္ခုသာ ရႏွိဳင္ပါကထိုအမွတ္မွ ၿမင္ႏွိဳင္ေသာရည္ညွြန္းမွတ္ (RO=reference object) တစ္ခုယူ၍ အၾကမ္းအားၿဖင့္ သံလိုက္အိမ္ေၿမာင္ၿဖင့္ (bearing)တိုင္းတာၿခင္းၿဖင့္ (azimuth)တိုင္းယူ၍၎၊ (initial bearing) အၿဖစ္တိုင္းတာသြားရန္ၿဖစ္သည္။ထိမ္းခ်ဳပ္အမွတ္မ်ားအၾကားဆက္သြယ္ေသာ အကြာအေဝးမ်ားကိုအနည္းဆံုးႏွစ္ ၾကိမ္တိုင္းရန္ၿဖစ္သည္။Point number မ်ားကိုခြဲျခားသတ္မွတ္ျခင္းျဖင့္ station ႏွင့္ natural features မ်ားကို ခြဲျခား နိင္သည္။

ဥပမာ-   station point no (01 to 100)

 Natural features no (100 to 1000)

 Layout no (or) chain link (1000 to ……)

Calculating coordinates for traverse

ၾထာဗတ္တစ္ခု၏ ကိုၾသဒီနိတ္မ်ားကို တြက္ခ်က္ရန္အတြက္ ထိန္းခ်ဳပ္အမွတ္မ်ား၏ အကြာအေ၀းႏွင့္ လားရာမ်ား ကိုဦးစြာ တိုင္းတာသိရွိရမည္။ ကြင္းဆင္းတိုင္းတာရာတြင္ အကြာအေ၀းတန္ဖိုးမ်ားသည္ ေျမျပင္ေပၚတြင္တိုင္းတာ စစ္ေဆးႏိုင္ေသာ္လည္း လားရာေထာင့္တန္ဖိုးမ်ားကို office work အျဖစ္သာတြက္ခ်က္စစ္ေဆးၾကသည္။တိုင္း တာရရွိလာသည့္ လားရာမ်ားကို bearing,azimuths ခြဲျခားႏုိင္ရန္ ကြင္းဆင္းသည့္အခါတြင္ ၾထာဗတ္၏အကြာ အေ၀းႏွင့္လားရာမ်ားကို မွတ္စုေရးသြင္းၾကသည္။ မွတ္စုေရးသြင္းရာတြင္လည္း တိုင္းရတန္ဖိုးမ်ားမွ Point no, B.S, Sta, F.S, I.H, H.A(Azimuth), V.A, U.H, M.H, L.H,…တိုင္းရတန္ဖိုးမ်ားေရးသြင္း၍ S.D, H.D, V.D, D.E, ΔE, ΔN, Easting, Northing, Elevation တန္ဖိုးမ်ားကို office work အျဖစ္တြက္ခ်က္ၾကသည္။

 S.D = (U.H-L.H)*100

 H.D = S.D*COS²(V.A)

 V.D = H.D*TAN(V.A)

 D.E = V.D+(I.H-M.H)

 ΔE = H.D*SIN(H.A)

 ΔN = H.D*COS(H.A)

 Easting = ΔE+E(Sta)

 Northing=ΔN+N(Sta)

 Elevation=D.E+Elev(Sta)

Precision of the traverse

ၾထာဗတ္စ္ကြန္ယက္ခ် တုိင္းတာတြက္ခ်က္ရာတြင္ ကြင္းမွတ္တမ္းမ်ားမွ တိုင္းရအခ်က္အလက္မ်ားကို လက္ခံရန္ သင့္မသင့္ စစ္ေဆးၿခင္းႏွင့္ လက္ခံႏွိဳင္ပါက စံနစ္တက်တြက္ခ်က္ ညွိႏွိဳင္းၿခင္းတို႕မွာ ေၿမတိုင္းဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ရပ္ၿဖစ္သည္။ EDMေပၚလာၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ အသံုးအမ်ားဆံုးေသာ ထိမ္းခ်ဳပ္မွတ္တိုင္းနည္းစံနစ္မွာ ၾတာဗတ္ ကြန္ယက္ခ် တုိင္းတာနည္းၿဖစ္၍ လုပ္ငန္းတြင္က်ယ္မွဳကို ဦးစားေပး၍ အဆင္ေၿပရာလမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ထိမ္း ခ်ဳပ္မွတ္မ်ားကို လြယ္ကူစြာေရွ႕ေၿပးကြင္းဆင္း၍ ခ်မွတ္ထားၿပီး ့ေထာင့္တိုင္းၿခင္း၊ အကြာအေဝးတိုင္းၿခင္း၊ တုိ႔ကို totalstationၿဖင့္ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုး တခါထည္းတိုင္းယူၿခင္းအားၿဖင့္ ရွည္ေသာလမ္းေၾကာင္းမ်ားဘယ္ရင္တိမ္းေစာင္းမွဳ ဆိုင္ရာအမွားမ်ား ၿဖစ္ႏွိဳင္ေၿခနည္းပါးသည္။

(၁) ၾထာဗတ္စ္ဖဲြ႕၍အနားႏွင့္ေထာင့္မ်ားအားလုံးကိုတိုင္းၿခင္း၊(traversing)

(၂) ၾတိဂံဖြဲ႕၍အေၿခခံအနား၊ ေထာင့္မ်ား၊ ႏွင့္စေကးထိမ္းခ်ဳပ္အနားတို႕ကိုတိုင္းၿခင္း၊(triangulation)

(၃) ၾတိဂံဖြဲ႕၍အနားအားလံုးႏွင့္ ေထာင့္အားလံုးကိုတိုင္းၿခင္း၊(trilateration)

(၄) အေၿခခံအနား၌ခံေဆာင္ေသာ ေထာင့္၂ခုတိုင္းၿခင္း၊(intersection)

(၅) ရိွၿပီးထိမ္းခ်ဳပ္မွတ္သုံးခု၌ခံေသာ ေထာင့္၃ခုတိုင္းၿခင္း၊(resection)

စံနစ္မ်ားျဖင့္ တိုင္းတာႏိုင္သည္။ တုိင္းရအခ်က္အလက္မ်ားကို microsoft excel တြင္ပံုေသနည္းမ်ားျဖင့္ပရိုဂရမ္ ငယ္ေရး၍ ၾထာဗတ္စ္တြက္ခ်က္ ညွိႏွိုင္းျခင္း ကြင္းဆင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို တြက္ခ်က္ညွိႏိႈင္းနိုင္သည္။

Balancing a traverse by Compass Rule

စမွတ္၌ၿပန္ပိတ္ေသာ ၾထာဗတ္ကိုတြက္ခ်က္ညွိႏွိဳင္းရာတြင္ နာရီလက္တံေၿပာင္းၿပန္ (သို႔) နာရီလက္တံအတိုင္း တိုင္းေသာၾထာဗတ္အတြက္ ထိမ္းမွတ္မ်ား၏ စထြက္ကိုၾသဒီနိတ္ႏွင့္ျပန္ပိတ္ေသာ ကိုၾသဒီနိတ္တန္ဖိုးျဖင့္ ႏိႈင္းယဥ္ ျခင္းျဖင့္ ကြင္းပိတ္ကိုၾသဒီနိတ္အမွားကို ရွာယူႏိုင္သည္။ ရွာရေသာအမွားမွာ စုေပါင္းကိုၾသဒီနိတ္အမွားၿဖစ္၍စုမိ ၿဖန္႕ေဝနည္းအရ ညွိႏွိဳင္းၿပီးအမွတ္သစ္တစ္ခုစီ၏ ကိုၾသဒီနိတ္မ်ားကို အဆံုးသတ္ရလဒ္အေနၿဖင့္တြက္ယူသည္။

အမွတ္အသစ္ကိုၾသဒီနိတ္မ်ားကို ေအာက္ပါပံုေသနည္းမ်ား အစားသြင္း၍ တြက္ယူၾကသည္။

(၁)ၾထာဗတ္စ္တစ္ခုအတြင္းရွိထိန္းခ်ဳပ္မွတ္တစ္ခုျခင္းစီ၏ေရျပင္ညီအကြာအေ၀းမ်ားစုေပါင္းျခင္း(Total distance)

(၂)စမွတ္၌ျပန္ပိတ္ေသာ ထိန္းခ်ဳပ္မွတ္မ်ား၏ Easting,Northing ကြာဟခ်က္ကိုသိရွိရန္ ကြင္းပိတ္ကိုၾသဒီနိတ္မွ            စထြက္ကိုၾသဒီနိတ္ ျခားနားခ်က္ကို ႏႈတ္ေပးျခင္း Total error (L.P – B.M)

(၃)ထိန္းခ်ဳပ္အမွတ္တစ္ခုျခင္းစီ၏ Easting,Northing ျခားနားျခင္း(ΔE,ΔN) တို႕ကို စုေပါင္းျခင္း (Total departure (ΔE) and Total lattitude (ΔN))

(၄)ထိန္းခ်ဳပ္မွတ္တစ္ခုျခင္းစီ၏Easting,Northingကိုယ္စားအမွားျဖည့္သြင္းရန္အတြက္လိုင္းတစ္လိုင္းစီ၏အကြာအေ၀းကိုတည္၍ စုစုေပါင္းအကြာအေ၀းျဖင့္စားျပီး အမွားေခ်ရန္အတြက္ လကၡဏာေျပာင္းထားေသာ Total error ΔE,ΔNတန္ဖိုးျဖင့္ေျမွာက္ရမည္။(Correction Factor = line by line distance / Total distance x Total error)

(၅)အမွတ္တစ္ခုစီ၏ကိုၾသဒီနိတ္တန္ဖိုးမ်ားကိုအဆံုးသတ္ရလဒ္အေနၿဖင့္တြက္ယူရန္အတြက္ Easting, Northing 

ျခားနားျခင္းတန္ဖိုး၊Easting,Northingကိုယ္စားအမွားတန္ဖိုး၊ သက္ဆိုင္ရာထိန္းခ်ဳပ္အမွတ္၏ Easting, Northing တန္ဖိုးမ်ားကို စုေပါင္းေပးရသည္။(Adjusted E = ΔE + Ecor + E sta) , (Adjusted N = ΔN + Ncor + N sta)

အတြင္းေထာင့္မ်ား ေပါင္းၿခင္းကိုေသာ္၎၊ အၿပင္ေထာင့္မ်ားေပါင္းၿခင္းကိုေသာ္၎၊ ဂ်ီေၾသာ္ေမၾထီအရတြက္ရ ေထာင့္ေပါင္းရတန္ဖိုးကို ခြင့္ၿပဳႏွိဳင္ေသာ ေထာင့္အမွားတန္ဖိုးၿဖင့္နွိဳင္း ယွဥ္ၿပီးရရွိသည့္ ကြန္ယက္ပိတ္ေထာင့္အမွား (angular misclosure-W) ကိုိတြက္ခ်က္သည္။

ၾတိဂံေထာင့္အားလံုးေပါင္းျခင္း = 180°

စတုဂံေထာင့္အားလံုးေပါင္းျခင္း = 360°

ပဥၥဂံေထာင့္အားလံုးေပါင္းျခင္း = 540°

ဆ႒ဂံေထာင့္အားလံုးေပါင္းျခင္း = 720°

ခြင့္ၿပဳႏိွဳင္ေသာတန္ဖုးိထက္ေက်ာ္လြန္ၿခင္းမရိွလွ်င္အညီအမွ်ခဲြေဝေသာစံနစ္အရေထာင့္မ်ားကိုၿပင္ဆင္သည္။

အတြင္းေထာင့္မ်ားေပါင္းရတန္ဖိုး = (2n – 4) x 90° 

အၿပင္ေထာင့္မ်ားေပါင္းရတန္ဖိုး = (2n + 4) x 90°